PANDUANKINI | Kekayaan, kontroversi Mirzan dan Mokhzani

PANDUANKINI | Dua anak lelaki bekas perdana menteri Dr Mahathir Mohamad, Mirzan dan Mokhzani, sedang disiasat oleh SPRM dan telah diarah mengisytiharkan harta mereka.

Kedua-duanya diketahui aktif dalam dunia perniagaan dan terkenal mempunyai kekayaan yang besar. Tetapi bagaimana mereka meraih kekayaan, dan berapa kekayaan sebenar mereka?

Dalam siri KiniGuide ini, kami menyemak semula perkara yang diketahui umum tentang kekayaan mereka dan kontroversi yang pernah dikaitkan dengan mereka.

Siapa Mirzan dan Mokhzani?

Mahathir dan isteri Dr Siti Hasmah mempunyai empat anak kandung; Mirzan dan Mokhzani adalah anak kedua dan ketiga masing-masing, dengan Marina sebagai anak sulung dan Mukhriz anak bongsu daripada empat mereka.

Pasangan itu juga mempunyai tiga anak angkat: Melinda, Mazhar, dan Maizura.

Menurut Bloomberg dan laman web alumni University of Pennsylvania, Mirzan pernah bekerja untuk bank pelaburan yang berpangkalan di AS Salomon Brothers dan kini merupakan pengasas dan ketua pegawai eksekutif syarikat pegangan pelaburan dan penasihat kewangan Malaysia Crescent Capital Sdn Bhd.

Dia memegang jawatan pengarah di beberapa syarikat awam dan swasta di Asia Tenggara, termasuk penapis minyak terbesar Filipina Petron dan pengeluar elektronik tempatan Betamek. Dia juga merupakan bekas Ketua Pegawai Eksekutif Konsortium Logistics Berhad (KLB).

Sementara itu, Forbes pernah menyenaraikan Mokhzani sebagai antara orang terkaya Malaysia beberapa kali sejak 2007. Forbes meletakkannya sebagai kesembilan terkaya di Malaysia pada 2013, dengan kekayaan lebih RM4.22 bilion daripada industri minyak dan gas.

Dia mengasaskan fabrikasi peralatan minyak Kencana Petroleum, yang kemudiannya menjadi SapuraKencana Petroleum berikutan penggabungannya dengan SapuraCrest pada 2012 dan kini dikenali sebagai Sapura Energy.

Mokhzani dilaporkan telah melepaskan pegangannya dalam SapuraKencana pada akhir 2017.

Perjalanan Mirzan

Pada 1990-an, Asiaweek menilai pegangan Mirzan dalam syarikat awam sahaja melebihi AS$880 juta.

Pencapaian utamanya di Malaysia, selepas pulang dari AS, adalah dalam Konsortium Perkapalan Berhad (KPB), pendahulu KLB.

Menurut penyata tahunan KLB 1999, Mirzan berjaya meningkatkan perolehan KLB daripada RM100 juta pada tahun 1995 kepada RM417 juta pada tahun 1996, lebih daripada empat kali ganda perolehannya dalam hanya satu tahun. Ia mencecah RM730 juta pada kemuncaknya pada tahun 1997, menarik perhatian daripada pasaran domestik dan antarabangsa.

Malangnya, pengambilalihan dan pengembangan agresif syarikat itu meletakkannya di bawah tekanan hutang yang ketara, dan ia terjejas teruk oleh permulaan Krisis Kewangan Asia 1997. Liabilitinya meningkat kepada RM400 juta.

Sebagai sebahagian daripada tuntutan mahkamah yang berterusan, menteri kewangan pada masa itu, Anwar Ibrahim, mendakwa Mahathir telah cuba menyelamatkan beberapa syarikat yang mengalami masalah kewangan di tengah-tengah krisis, termasuk KPB.

Mahathir dikatakan kecewa apabila Anwar enggan dan bimbang tentang potensi memalukan jika perkara itu dibentangkan di Parlimen untuk dibahaskan.

Jadi sebaliknya, Mahathir didakwa mengenepikan kuasa Anwar dengan mengarahkan Petronas menyelamatkan KPB memandangkan syarikat minyak itu berada di bawah bidang kuasanya sebagai perdana menteri.

Anak syarikat Petronas MISC Bhd membeli KPB dengan harga AS$220 juta.

Dalam autobiografinya ‘A Doctor in the House’, Mahathir mempertahankan langkah itu, berkata ia bukan cubaan 'bailout' kerana Petronas membeli KPB pada harga rendah dan menjual beberapa kapal pengangkut pada keuntungan yang lumayan apabila industri perkapalan pulih.

Mirzan kekal sebagai pengerusi eksekutif KLB sehingga Ogos 2007, manakala syarikat itu berkembang untuk dikenali sebagai Pos Logistic Bhd hari ini.

Bagaimana dengan Mokhzani?

Bekas perdana menteri Najib Razak mendakwa bahawa Kenchana Petroleum milik Mokhzani memenangi lesen untuk mereka bentuk struktur luar pesisir daripada Petronas pada 2002.

Dakwaan itu dibuat pada 2020 sebagai tindak balas kepada dakwaan Mahathir bahawa anak-anak Najib mendapat manfaat daripada kontrak kerajaan semasa menjadi perdana menteri.

Sebaliknya, Mokhzani juga menafikan dakwaan Najib dengan mengatakan bahawa Sapura Kencana Petroleum hanya ditubuhkan pada 2012, selepas Mahathir berundur sebagai perdana menteri.

Namun, bukti daripada penyata tahunan Kencana 2011 mengesahkan bahawa Kencana Petroleum Bhd, sebelum penggabungan dan penamaan semulanya, sememangnya telah memperoleh kontrak Petronas pada 2002 seperti yang didakwa Najib.

Mokhzani juga pernah mengetuai pengeluar gentian optik Opcom Group yang diasaskan oleh adiknya, Mukhriz.

Dalam tuntutan mahkamah, Anwar mendakwa Mohkzani, Mirzan, Mukhriz, dan isteri Mukhriz, Norzieta Zakaria adalah pengarah syarikat itu dari 1994 hingga 2021.

Dia mendakwa dalam tempoh ini, Mahathir telah menggunakan kedudukannya sebagai perdana menteri dan menteri kewangan untuk mempengaruhi keputusan Telekom Malaysia (TM), yang menjalankan rundingan terus dengan Opcom untuk pembekalan kabel gentian optik.

Opcom juga menimbulkan persoalan selepas dianugerahkan kontrak RM11.16 juta daripada TM hanya beberapa hari selepas pilihan raya umum ke-14 dan Mahathir mengangkat sumpah sebagai perdana menteri di bawah gabungan Pakatan Harapan.

TM kemudian menjelaskan keputusan itu dibuat sebelum pilihan raya berikutan proses tender terbuka.

Kemudian apabila Pelan Gentian dan Ketersambungan Kebangsaan diumumkan pada 2019, harga saham Opcom melonjak di tengah-tengah spekulasi bahawa ia akan menjadi penerima utama projek itu.

Menteri komunikasi dan multimedia pada masa itu Gobind Singh Deo kemudiannya menjelaskan bahawa Opcom tidak boleh membida kontrak itu kerana ia tidak mempunyai lesen yang berkaitan.

Apa kata Mahathir?

Mahathir telah lama menegaskan bahawa kekayaan anak-anaknya adalah hasil kerja keras mereka sendiri dan tidak ada kena mengena dengannya.

“Jika mereka kaya sekarang, ia adalah atas usaha mereka sendiri.

“Mereka berhak menjadi kaya, iaitu jika mereka boleh menjadi kaya. Tetapi beberapa saudara saya miskin seperti tikus gereja,” katanya pada 2018.

Semasa temu bual dengan Asiaweek pada 1998, dia menjawab dakwaan nepotisme dan kronisme dengan berkata kerajaan mesti membantu sektor swasta, terutamanya syarikat milik bumiputera, untuk membetulkan ketidakseimbangan ekonomi.

Dia mencabar penemramah untuk "Beritahu saya mana-mana ahli perniagaan yang tidak rapat dengan kerajaan ini".

Dalam tuntutan mahkamah dengan Anwar, Mahathir menuduh bekas anak didiknya sebagai pembohong yang tidak pernah menunjukkan bukti atas dakwaannya menyalahgunakan kuasa.

Dia menegaskan bahawa Anwar sendiri memberitahu media pada Mac 1998 bahawa pembelian KPB oleh MISC bukanlah 'bailout' tetapi keputusan perniagaan.

Dia juga membantah bahawa Opcom jauh mendahului pesaingnya sebagai perintis dalam membekalkan kabel gentian optik di Malaysia, dengan pelbagai pensijilan ISO untuk menunjukkannya.

Malah, kata Mahathir, Anwar telah mengakui bahawa TM sendiri telah mengeluarkan surat kepada Kementerian Kewangan untuk mengadakan rundingan terus dengan Opcom berhubung kontrak gentian optik itu.