ULASAN | Parlimen tergantung – apa yang M'sia perlukan tetapi paling digeruni?

ULASAN | Ramai rakyat Malaysia bimbang jika situasi parlimen tergantung berlaku, sejak 1959, kita mempunyai 14 kerajaan majoriti mudah dalam gabungan tunggal. Jadi, ia suatu ketakutan yang membingungkan.

Walau bagaimanapun, jika peraturan permainan diselesaikan, parlimen tergantung mungkin menawarkan apa yang Malaysia perlukan - jalan keluar daripada politik 'ethnoreligious' (berdasarkan kaum dan agama) dan politik naungan.

Bagaimana pula? Sebaik sahaja elit politik menerima parlimen yang digantung sebagai keputusannya, dan kerajaan gabungan selepas pilihan raya menjadi norma baharu, parti politik yang serius mungkin terpaksa menguasai dan mengimbangi dua pengiraan dalam permainan mereka: pembezaan produk dan keserasian program.

Pembezaan Produk

Parti sentiasa memerlukan pembezaan produk untuk menarik pengundi. Jika mereka terlalu mirip, pengundi tidak akan melihat keperluan untuk keluar dan mengundi satu parti berbanding parti yang lain.

Dalam demokrasi yang berfungsi, ini menyebabkan parti-parti membangunkan program dan dasar yang berbeza untuk dipilih oleh pengundi, dan pilihan kolektif pengundi menghasilkan pelupusan kerajaan yang berbeza dan komposisi yang berbeza di parlimen.

Tetapi di Malaysia, pembezaan produk sering mengambil tiga bentuk tidak produktif, sebahagiannya kerana dominasi yang dinikmati oleh gabungan kerajaan.

Pertama adalah antara kerajaan dan pembangkang. Parti-parti kerajaan akan menyalahgunakan dan memonopoli sumber negeri untuk membebankan pembangkang supaya mereka sendiri dapat memberi khidmat kepada pengundi dengan baik, malah menarik ahli parlimen pembangkang untuk menyeberang.

Akibatnya, pembezaan produk seterusnya adalah bersaing untuk wacana monopoli moral bagi mewajarkan dan memaksimumkan kelebihan penyandang, dengan menafikan kesahihan dan kegunaan kewujudan pihak lain.

Untuk sebahagian besar masa sebelum 2018, parti-parti kerajaan menuduh pembangkang sebagai agen anti-nasional, anti-pembangunan dan juga asing, dan sebagai balasan, pembangkang menyerang kerajaan sebagai rasuah, melakukan terlalu banyak/sedikit untuk satu-satu masyarakat dan bertentangan dengan orang lain.

Pada 1978, kerajaan pusat BN mengawal semua kerajaan negeri selepas menggulingkan bekas rakan kongsinya PAS di Kelantan.

Ini menimbulkan cabaran eksistensial kepada PAS: dilucutkan naungan dan sumber peringkat negeri, manakala kehadirannya sebagai pembangkang berasaskan Melayu menjadi penghalang kepada perjuangan perpaduan Melayu, yang sangat didambakan selepas 13 Mei, mengapa ia perlu terus wujud?

Pada April 1981, tiga bulan sebelum Dr Mahathir Mohamad menjadi perdana menteri, seorang ulama muda Turki dalam PAS menawarkan jawapan yang kuat yang akan menentukan politik Malaysia:

“Kami menentang BN kerana ia memelihara perlembagaan penjajah, undang-undang kafir dan peraturan pra-Islam (jahiliah).”

Secara berkesan manifesto dekolonisasi radikal untuk memulihkan Malaysia kembali kepada masyarakat berasaskan Syariah pra-penjajahan, Amanat (Abdul) Hadi (Awang) membentangkan jawapan yang kuat terhadap perpaduan Melayu. Ia membolehkan PAS bertahan dalam belantara politik sehingga Umno berpecah pada pertengahan 1980-an untuk melahirkan parti serpihan,Tengku Razaleigh Hamzah S46 pada pilihan raya 1990.

Pembezaan produk ketiga hanyalah salah satu kultus personaliti. Apabila parti-parti tidak perlu membangunkan program dan dasar terperinci – tidak perlu jika anda kerajaan dan berpeluang menang.

Tanpa dasar yang baik, tidak pragmatik jika anda pembangkang dan tidak boleh menang dengan dasar terbaik - imaginasi kita secara semula jadi kemudian tertarik kepada personaliti, mengejar dari seorang penyelamat berkarisma kepada yang lain.

Secara ringkasnya, kita tidak melihat parti bersaing sengit dalam hal dasar di luar pendirian komunal dan moralisme, disebabkan kelebihan penyandang yang berlebihan, kedudukan polarisasi dan pemujaan personaliti.

Tetapi ini juga merupakan persoalan ayam dan telur – jika entah bagaimana persaingan dasar boleh menjadi penting, maka ketiga-tiga mereka akan berkurangan kepentingannya.

Keserasian program

Keserasian program adalah hanya pengurusan pembezaan produk supaya parti boleh bekerjasama dalam kerajaan atau di parlimen.

Di Jerman, parti arus perdana – Christian Democratic Union-Christian Social Union (CDU-CSU), Parti Demokratik Sosial (SPD), Parti Demokratik Bebas (FDP) dan Parti Hijau – melihat satu sama lain sebagai rakan gabungan yang berpotensi.

Pembezaan produk mereka dalam dasar mestilah mencukupi untuk mengujakan pengundi tetapi tidak akan menjadi tidak serasi antara satu sama lain.

Sementara itu, parti radikal seperti parti sayap kanan Alternatif untuk Jerman (AfD) - dan kepada sesetengah pihak dari kanan, juga parti kiri berhaluan keras - mempunyai perbezaan dasar yang tidak serasi sehingga semua atau kebanyakan orang lain akan mengecualikan mereka.

Di Malaysia, sementara parti-parti kecil ikut serta dalam BN hanya menyelaraskan diri mereka dengan kedudukan gabungan itu, parti-parti pembangkang – PAS, DAP dan serpihan Umno, S46, PKR dan Bersatu – perlu mengusahakan keserasian program apabila membentuk barisan bersatu untuk lawan BN.

Untuk berwibawa sebagai alternatif kerajaan, parti-parti itu merendahkan diri mereka sendiri – contohnya, PAS menukar kedudukannya daripada “Negara Islam” kepada “PAS untuk semua” manakala DAP beralih daripada “Malaysian Malaysia” kepada “Malaysian First”.

Manifesto ialah alat penting dalam menjalin keserasian program kerana bakal rakan kongsi kerajaan perlu mempertimbangkan keutamaan dasar yang bersaing dan kadangkala bercanggah.

Tetapi apabila manifesto dilihat secara sinis hanya sebagai karya olahan yang bagus untuk menarik perhatian media dan pengkritik, dan bukan panduan sebenar dalam program kerajaan atau perundangan, maka tawar-menawar yang diperlukan dan perdagangan sebenar tidak berlaku.

Inilah sebab utama mengapa Buku Harapan “bukan kitab suci” yang rumit menjadi sebahagiannya tidak dapat dilaksanakan apabila Pakatan Harapan berkuasa. Beberapa pemimpin tertinggi pakatan itu terlalu banyak mengambil kira kesesuaian dan terlalu sedikit dalam dasar. Mereka menjanjikan perkara yang sebenarnya tidak mereka fikirkan.

Baik buruk parlimen tergantung

Dalam senario terbaik parlimen yang tergantung, pihak-pihak perlu membangunkan pembezaan produk yang produktif dengan menjauhkan diri daripada kelebihan penyandang yang berlebihan, pendirian komunal atau moralis dan kultus personaliti.

Mereka mahu memperdalam reformasi parlimen supaya penggubal undang-undang mereka boleh melakukan persembahan selain daripada menunjuk jalan berlubang, memberi bantuan atau menghadiri kenduri.

Mereka akan menyokong peruntukan kawasan pilihan raya yang sama rata untuk pertandingan yang sama rata dalam persaingan kawasan pilihan raya.

Kita telah menyaksikan perkara ini berlaku di bawah MoU untuk transformasi politik dan kestabilan yang ditandatangani oleh kerajaan Ismail Sabri Yaakob dan PH.

Seterusnya, dalam pembentukan kerajaan, parti-parti harus menggunakan manifesto untuk membimbing rundingan mereka, untuk merangka apa yang akan dan tidak akan dilakukan oleh kerajaan gabungan baharu, selain persaingan biasa untuk jawatan menteri.

Mereka perlu menguruskan perbezaan mereka supaya kerajaan mereka tidak akan tumbang akibat pertembungan dasar dan parti mereka masih boleh bersaing sesama sendiri dalam PRU16 berdasarkan rayuan programmatik mereka yang unik.

Bagaimanakah ini berbeza dengan kerajaan gabungan tetap seperti BN dan PH?

Dalam gabungan tetap, perbezaan dasar dalam teori diselesaikan dan semua komponen perlu mempertahankan kedudukan yang terjejas, justeru mempertaruhkan pengasingan pangkalan mereka.

Keuntungan terbaik untuk Malaysia ialah kita akhirnya dapat mengembangkan perbezaan yang cukup ketara melangkaui etnik, agama, bahasa dan wilayah.

Apabila parti dan ahli politik mempunyai beberapa perbezaan dasar yang sebenar untuk dibincangkan, mereka boleh mengukuhkan pendirian mereka tanpa menyerang pihak lain dalam hal ‘ethnoreligious’, bahasa, budaya atau serantau.

Selain itu, menyerang orang lain secara tidak perlu juga akan menjadikan mereka tidak diingini sebagai rakan gabungan pada masa hadapan.

Ini juga mungkin membenarkan parti-parti seperti Umno, Bersatu dan PAS untuk mengekalkan pangkalan komunal mereka tanpa sentiasa terlibat dalam persaingan luar Melayu, luar Islam.

Dengan kerajaan pasca gabungan, perubahan akan berlaku lebih perlahan dengan lebih ramai pemain yang akan dimenangi dalam rundingan, tetapi apabila perubahan berlaku, kemungkinan besar ia akan diterbalikkan.

Apakah senario yang paling teruk? Kita telah merasainya dalam tempoh 17 bulan di bawah Muhyiddin Yassin– kerajaan yang tidak berfungsi, komplot yang tidak berkesudahan, dan mungkin juga perubahan kerajaan yang pesat.

Pilihan kita bukan antara parlimen yang tergantung dan kerajaan majoriti. Pilihan kita sekarang ialah bagaimana untuk memaksa parti-parti bersetuju dengan beberapa peraturan yang menjadikan politik berfungsi untuk ramai jika pun tidak untuk semua rakyat Malaysia.

WONG CHIN HUAT ialah saintis politik terlatih Essex di Universiti Sunway yang bekerja dalam institusi politik dan konflik kumpulan.

Berminat dengan motivasi kepentingan diri manusia dalam mengejar dunia yang lebih baik, dia adalah seorang oportunis yang berprinsip.

Pandangan yang dinyatakan di sini adalah pandangan pengarang/penyumbang dan tidak semestinya mewakili pandangan Malaysiakini.