'Anak tak pilih lahir sebagai tak sah'

Peguam dan kumpulan kesamarataan gender menggesa reformasi undang-undang setelah Mahkamah Persekutuan membatalkan permohonan kewarganegaraan seorang anak kepada bapa warganegara Malaysia dan ibu warga asing.

Mahkamah menolak rayuan kanak-kanak lelaki berusia 11 tahun itu yang dibuat kerajaan dengan mengatakan bahawa dia "tidak sah" ketika dilahirkan.

Ibu bapanya telah mendaftarkan perkahwinan mereka lima bulan selepas kelahirannya.

Bercakap dengan Malaysiakini, peguam Lim Wei Jiet berpendapat bahawa adalah tidak wajar untuk merampas kewarganegaraan dari kanak-kanak atas status perkahwinan ibu bapak mereka, iaitu sesuatu yang bukan dalam kawalan kanak-kanak itu.

“Seorang anak tidak memilih dilahirkan secara sah atau tidak sah. Undang-undang mesti memudahkan perkara yang baik untuk kanak-kanak itu.

"Saya percaya bahawa Akta Kesahtarafan 1961 dan Perlembagaan (Persekutuan) harus dipinda agar anak itu tidak dilucutkan kewarganegaraan hanya kerana status perkahwinan ibu bapa," katanya.

Pengerusi bersama Jawatankuasa Perlembagaan Majlis Peguam Karen Cheah bersetuju bahawa "kesahtaraf" anak tidak boleh bergantung kepada kewarganegaraan.

Jelasnya, ini kerana ia mempunyai kesan kepada hidup anak itu.

"Isu kewarganegaraan anak terkait erat dengan kebebasan, kesamarataan dan hak-hak dasar anak itu seperti yang berkaitan dengan pendidikan, penjagaan kesihatan, pekerjaan, pendaftaran kelahiran, perkahwinan atau kematian, hak untuk memiliki harta dan hak untuk mengundi.

"Ini adalah hak asasi asas bagi setiap manusia," katanya kepada Malaysiakini.

Diskriminasi jantina

Masing-masing Cheah dan Lim tidak setuju dengan bahagian lain dari keputusan mahkamah yang menyatakan bahawa anak yang tidak sah ketika dilahirkan harus mengikut kewarganegaraan ibu.

"Saya setuju bahawa kedudukan kerajaan, iaitu kewarganegaraan anak yang tidak sah mengikuti ibu, adalah diskriminasi terhadap ayah dan oleh itu bercanggah dengan Artikel 8 Perlembagaan," kata Lim.

Perkara 8 Perlembagaan Persekutuan menetapkan bahawa semua orang sama di hadapan undang-undang dan berhak mendapat perlindungan undang-undang yang sama. Ia melarang diskriminasi terhadap warganegara berdasarkan jantina, agama, bangsa atau tempat lahir.

"Sekiranya kewarganegaraan seorang anak mengikuti ibu, maka itu juga harus diikuti oleh seorang ayah, sama ada seseorang itu sah atau tidak," kata Cheah.

Sebelas wanita dan kumpulan kesamarataan gender juga mengatakan mereka kecewa dengan keputusan mahkamah yang menurut mereka meminggirkan Perkara 8 Perlembagaan Persekutuan.

Kumpulan Tindakan Bersama bagi Kesaksamaan Gender (JAG) menekankan bahawa jantina ibu bapa Malaysia seharusnya "tidak relevan" dalam petisyen kewarganegaraan dan meminta agar perlembagaan dipinda.

“Kami mendesak anggota parlimen untuk meminda Perkara 14 dan 15 tentang kewarganegaraan agar sesuai dengan Perkara 8.

"Ini akan menghilangkan keraguan dan memastikan bahawa masing-masing ibu dan bapa mempunyai hak yang sama untuk menganugerahkan kewarganegaraan tanpa mengira status anak-anak mereka dan hak anak-anak tetap dilindungi," kata mereka.

Perkara 14 menetapkan bagaimana seseorang warga diberikan kewarganegaraan oleh undang-undang.

Perkara 15 menyenaraikan syarat-syarat kewarganegaraan Malaysia untuk wanita asing yang berkahwin dengan warganegara Malaysia dan juga untuk anak-anak ibu atau bapa rakyat Malaysia.

Kenyataan JAG disokong oleh Pertubuhan Bantuan Wanita, Persatuan Peguam Wanita, Persatuan Tindakan Semua Wanita, Persatuan Wanita Perak, Persatuan Wanita Wanita Sarawak, Justice for Sisters, Pusat Perubahan Wanita, Rangkaian Kryss, Empower Malaysia dan Family Frontiers.

Dalam keputusan majoriti 4-3 semalam, hakim Rohana Yusof menyorot kepada Perkara 14 Perlembagaan dan mengatakan bahawa kewarganegaraan dari sisi undang-undang harus ditentukan pada saat lahir, bukan setelah lahir.

Kanak-kanak berkenaan, yang identitinya dirahsiakan, memohon mendapatkan kewarganegaraan Malaysia berdasarkan Perkara 14 (1) (b) Perlembagaan Persekutuan yang menyatakan bahawa seseorang adalah warganegara melalui kuat kuasa undang-undang atau bagaimana seseorang secara automatik menjadi warganegara jika syarat di bawah Persekutuan Jadual Kedua Perlembagaan dipenuhi.

Keputusan majoriti yang menolak rayuan kanak-kanak itu adalah oleh Rohana dan Hakim Mahkamah Persekutuan Vernon Ong Lam Kiat, Zabariah Mohd Yusof dan Hasnah Mohammed Hashim manakala Ketua Hakim Negara Tun Tengku Maimun Tuan Mat dan Hakim Mahkamah Persekutuan Datuk Nallini Pathmanathan dan Mary Lim Thiam Suan sebaliknya.

[Baca berita penuh]